Roma (1940)

Roma
	; Pancernik Roma
	Historia
Stocznia	Cantieri Riuniti dell’Adriatico(inne języki), Monfalcone koło Triestu
Położenie stępki	18 września 1938
Wodowanie	9 czerwca 1940
	Regia Marina
Wejście do służby	14 czerwca 1942
Zatopiony	9 września 1943
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 44 050 t; pełna: 46 215 t
Długość	240,7 m
Szerokość	32,9 m
Zanurzenie	10,5 m
	Napęd
	8 kotłów parowych, 4 turbiny parowe o łącznej mocy 140 000 KM napędzające 4 śruby
Prędkość	30 węzłów
Zasięg	3920 Mm przy 20 w.
	Uzbrojenie
	9 dział kal. 381 mm; 12 dział kal. 152 mm; 4 działa kal. 120 mm; 12 dział plot. kal. 90 mm; 20 działek plot kal. 37 mm; 28 działek plot. kal. 20 mm
	Wyposażenie lotnicze
	3 samoloty rozpoznawcze
Załoga	1920

Roma – włoski pancernik z okresu II wojny światowej, zatopiony 9 września 1943 roku przez lotnictwo niemieckie.

Historia budowy

W 1936 roku Włochy, realizując dążenia do uzyskania mocarstwowej pozycji w basenie Morza Śródziemnego, odstąpiły od regulacji w dziedzinie zbrojeń morskich, nie podpisując drugiego traktatu londyńskiego. Umożliwiło to rozpoczęcie budowy nowych dużych okrętów w celu powiększenia potencjału uderzeniowego Regia Marina.

Stępkę pod budowę pancernika „Roma”, trzeciej jednostki typu Littorio (zwanego także typem Vittorio Veneto), położono w stoczni Cantieri Riuniti dell’Adriatico(inne języki) (C.R.D.A.) w Monfalcone koło Triestu 18 września 1938 roku. W porównaniu z pierwszą parą pancerników („Littorio” i „Vittorio Veneto”) dwa nowo rozpoczęte okręty (drugim był nieukończony „Impero” budowany w stoczni Ansaldo(inne języki) w Genui) miały powiększoną o niemal 3 metry długość całkowitą i co za tym idzie wyporność standardową większą o 426 ton.

Wodowanie okrętu nastąpiło 9 czerwca 1940 roku. Otrzymał on nazwę „Roma” (czyli Rzym), tradycyjną we włoskiej marynarce wojennej. Prace wykończeniowe na pancerniku trwały do 14 czerwca 1942 roku i w tym dniu wszedł on do służby w Regia Marina.

Działalność operacyjna

W efekcie opanowania w 1942 roku przez aliantów francuskiej części Afryki Północnej i odrzucenia wojsk Osi poza granice Libii po ofensywie marszałka Montgomerego sytuacja Regia Marina stała się bardzo trudna. Brak paliwa i ciągłe bombardowania włoskich baz morskich spowodowały wycofanie dużych okrętów do portów północnych Włoch i praktyczne ich unieruchomienie^[2]. Stąd też nowo pozyskany pancernik „Roma” nie miał okazji wziąć udziału w akcji bojowej. Odniósł za to uszkodzenia po trafieniu bombą lotniczą podczas nalotu na La Spezia 5 czerwca 1943 roku^[3].

10 lipca 1943 roku Alianci rozpoczęli operację desantową na Sycylii. W efekcie klęsk militarnych 25 lipca 1943 roku od władzy został odsunięty Benito Mussolini, zaś nowy rząd marszałka Pietro Badoglio rozpoczął tajne rozmowy na temat zawieszenia broni. Tajny układ zawarto 3 września, ogłoszono zaś wieczorem 8 września 1943 roku. Czwarta klauzula traktatu nakazywała okrętom Regia Marina natychmiastowe przejście do portu na Malcie. Okręty bazujące dotychczas w La Spezia wyruszyły w rejs nad ranem 9 września. Zespołem dowodził admirał Carlo Bergamini, który wybrał najnowszy pancernik „Roma” jako swój okręt flagowy^[4].

Kontrakcja strony niemieckiej, niezamierzającej dopuścić do przejęcia włoskich okrętów przez Sprzymierzonych, nastąpiła po południu 9 września, gdy zespół admirała Bergaminiego znalazł się na wysokości wysepki Asinara w pobliżu Sardynii. Pierwszy nalot, bezskuteczny, Luftwaffe przeprowadziła o godzinie 15.10. Kolejny, prowadzony przez samoloty Dornier Do 217 z jednostki III/KG 100, bazującej w Istres we Francji, nastąpił około godziny 15.50. Piloci tej jednostki specjalizowali się w atakach na cele morskie, a ich maszyny przystosowane były do przenoszenia bomb kierowanych Fritz X. O godzinie 15.52 jedna z bomb kierowanych o wagomiarze 1400 kg trafiła w śródokręcie pancernika „Roma”. Trzy minuty później okręt otrzymał kolejne trafienie. Wybuchł pożar, który spowodował z kolei eksplozję komór amunicyjnych i przełamanie jednostki, która ostatecznie zatonęła o godzinie 16.11. Wraz z okrętem zginęło 1326 osób z załogi liczącej 1948 oficerów i marynarzy, w tym admirał Bergamini z całym sztabem. Pozostałe 622 osoby zostały uratowane przez okręty eskorty^[5]. Pancernik leży na głębokości 5000 m 16 mil na północ od Castelsardo.

Przypisy

↑ Dane taktyczno-techniczne za: Marina Militare [dostęp 26 listopada 2009].
↑ AndrzejA. Perepeczko AndrzejA., Morze Śródziemne w ogniu, Warszawa: Lampart, 1995, s. 267–269, ISBN 83-902554-3-X, OCLC 69636044 .
↑ JerzyJ. Lipiński JerzyJ., Druga wojna światowa na morzu, Warszawa: Lampart, 1995, s. 270, ISBN 83-902554-7-2, OCLC 749957606 .
↑ JerzyJ. Pertek JerzyJ., Morze w ogniu, Warszawa: Lampart, 1996, s. 396–398, ISBN 83-86776-11-0, OCLC 750768480 .
↑ Joseph Caruana (tłum. Włodzimierz Bochniak), Cel – Malta, w: „Okręty Wojenne” nr 5/1998 (27), ISSN 1231-014X. Jerzy Pertek pisze, że „Roma” otrzymała trzy trafienia bombami Fritz X, podaje też mniejszą liczbę członków załogi (1850 osób).

Bibliografia

Cezary Szoszkiewicz: Pancerniki II wojny światowej, część II. Warszawa: 1993. ISBN 83-901273-3-4.

[1] Dane taktyczno-techniczne za: Marina Militare [dostęp 26 listopada 2009].

[2] AndrzejA. Perepeczko AndrzejA., Morze Śródziemne w ogniu, Warszawa: Lampart, 1995, s. 267–269, ISBN 83-902554-3-X, OCLC 69636044 .

[3] JerzyJ. Lipiński JerzyJ., Druga wojna światowa na morzu, Warszawa: Lampart, 1995, s. 270, ISBN 83-902554-7-2, OCLC 749957606 .

[4] JerzyJ. Pertek JerzyJ., Morze w ogniu, Warszawa: Lampart, 1996, s. 396–398, ISBN 83-86776-11-0, OCLC 750768480 .

[5] Joseph Caruana (tłum. Włodzimierz Bochniak), Cel – Malta, w: „Okręty Wojenne” nr 5/1998 (27), ISSN 1231-014X. Jerzy Pertek pisze, że „Roma” otrzymała trzy trafienia bombami Fritz X, podaje też mniejszą liczbę członków załogi (1850 osób).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]